TEMEL MASAÜSTÜ KAVRAMLARI VE İŞLEMLERİ
KDE Masaüstü Ortamı
KDE :Çalışan uygulamaları görüntülemeye yarayan bir pencere yöneticisidir. KDE, Pardus için güçlü bir grafiksel ortamdır.
Sisteme Giriş
Kullanıcı adı ve parolanızı yazarken sistemdeki kullanıcı adlarının, parolaların, dosya isimlerinin, hemen hemen her uygulamanın, büyük/küçük harf duyarlılığına sahip olduğunu unutmayınız. Yani “Pardus” ve “pardus” her zaman farklı ifadelerdir.
KDM tema desteğine de sahiptir, yani isterseniz yeni tema dosyaları indirerek farklı görünüşe sahip KDM'lere sahip olabilirsiniz.
KDM ile ilgili ayarlar Pardus Yapılandırma Merkezi (Tasma)'dan yapılabilir. Örneğin hiç kullanıcı adı, parola girmeden doğrudan kendi masaüstü ortamınızın açılmasını sağlayabilirsiniz.
Panel
Bunları yapabilmenizi sağlayan bileşenleri açıklamadan önce biraz panelin yapılandırılmasından bahsedelim.
Panel ile ilgili tüm yapılandırmaları, görev çubuğunda boş bir yere sağ tıklayıp, açılan menüden “Paneli yapılandır...”ı seçerek yapabilirsiniz.
Karşınıza çıkan ekranda, sol tarafta iki seçenek bulunur. “Düzen” ve “Görev Çubuğu”. “Görev Çubuğu” seçeneğini, görev çubuğundan bahsettiğimiz bölümde anlatacağız.
Bu bölümde, ilk sekme olan, “Düzen” sekmesi seçili olacaktır. Burada yaptığınız değişiklikleri sağdaki monitör resminden takip edebilirsiniz. Yapılabilecek diğer işlemlerden bahsedersek;
1. Panelin yerini değiştirme:
2. Panelin uzunluğunu değiştirme:
3. Panelin büyüklüğünü değiştirme:
Gizleme sekmesi ile üç işlem yapılabilir;
1. “Gizleme Kipi” bölümündeki, “Otomatik Gizle”yi seçerseniz panel, siz imleci üstünden çektikten belli bir zaman sonra kaybolur.
2. “Panel Saklama Düğmeleri” bölümünden, panelin sağ ve/veya sol yanına küçük saklama düğmeleri koyarak ve istediğiniz zaman bu düğmelere tıklayarak panelin tıkladığınız tarafa kayarak saklanmasını sağlayabilirsiniz.
3. “Panel Canlandırması” seçeneğini işaretleyerek panelin aniden değil de yavaşça kaybolmasını tercih edebilir, hatta kaybolma hızını bile belirleyebilirsiniz.
Menüler sekmesi ile üç işlem yapılabilir;
1. Pardus menüsü ayarları:
2. Kenar resmini kaldırma:
3. Yeni menüler ekleme:
4. Hızlı Tarayıcıyı ayarlama:
5. En sık ya da son kullanılanları değiştirme:
Görünüm sekmesi ile üç işlem yapılabilir;
1. İpuçları veya açıklamaları kaldırma:
2. Pardus düğmesinin ve diğerlerinin arkaplanını değiştirme:
3. Panel arkaplanını değiştirme veya şeffaf hâle getirme:
Panele istediğiniz bir programın simgesini, özel düğme ekleme Öncelikle paneldeki boş bir alana sağ tıklayıp “Panele Ekle”yi seçiniz. Ardından aşağıdaki işlemleri yapabilirsiniz:
1. Programcık ekleme: “Programcık” bölümüne girerek bu bölümde bulunan birçok programcıktan birisini seçebilirsiniz.
2. Uygulama ekleme: “Uygulama” bölümünden, Pardus menüsündeki herhangi bir alt menüyü ya da herhangi bir simgeyi kolayca panele yerleştirebilirsiniz.
3. Özel düğme ekleme: “Özel Düğme” bölümünden, panele özel düğmeler ekleyebilirsiniz. Eklediğiniz fakat silmek istediğiniz ögeleri, yine panelde boş bir alana sağ tıklayıp “Panelden Kaldır” seçeneğini ardından da, ögeyi eklerken takip ettiğiniz yolun aynısını takip ederek silebilirsiniz.
Şimdi de kısaca panelin bileşenlerini öğrenelim:
Pardus Menüsü
Pardus menüsü, paneldeki Pardus düğmesine tıkladığınızda açılan menünün adıdır. Bu menü bilgisayarınızda yüklü olan programlara ve her türlü sistem ayarlarına erişebilmenizi, oturumunuzu/bilgisayarınızı kapatabilmenizi, herhangi bir komutu doğrudan yazarak çalıştırabilmenizi, dosya ve dizinleri bulabilmenizi sağlar.
4. Pardus menüsündeki simgeyi masaüstüne ekleme: Pardus menüsünde, masaüstüne eklemek istediğiniz ögeye sağ tıklayın ve “Masaüstüne Öge Ekle” seçeneğini seçiniz.
5. Pardus menüsündeki simgeyi panele ekleme: Pardus menüsünde, panele eklemek istediğiniz ögeye sağ tıklayın ve “Ana Panele Öge Ekle” seçeneğini seçiniz.
6. Pardus menüsündeki ögeyi düzenleme: Pardus menüsünde düzenlemek istediğiniz ögeye sağ tıklayıp “Ögeyi Düzenle”yi seçerseniz “KDE Menü Düzenleyici” açılacaktır. Bu program sayesinde Pardus menüsündeki tüm uygulamaların, simgelerini, isimlerini, açıklamalarını, uygulamaya tıklanınca çalıştırılan komutları düzenleyebilirsiniz.
Masaüstü Simgeleri
Pardus'ta bir kullanıcı oluşturulduğunda o kullanıcının masaüstüne, ön tanımlı olarak bazı uygulamaların simgeleri yerleştirilir.
Ev Dizini : “Her kullanıcının, yalnızca kendisinin (ve tabii ki root kullanıcısının) erişebileceği bir dizini vardır: Ev dizini. Bu dizin, '/home' dizininin altındadır ve kullanıcı adınızla adlandırılmıştır. Her kullanıcı kendi belgelerini, kişisel bilgilerini, başkasının değiştiremeyeceğinden emin olarak, burada tutabilir.
Sistem : Bu bölümden ağ üzerindeki diğer bilgisayarlara, sistemdeki kullanıcılara ve bilgisayardaki depolama ortamlarına (CD, USB disk, sabit disk vb.) ulaşabilirsiniz.
Çöp : Sildiğiniz ögeleri barındıran klasördür. Herhangi bir ögeyi, masaüstünüzden ya da Konqueror'dan buraya sürükleyerek silebilirsiniz.
Masaüstüne Simge Ekleme
Pardus menüsünde bir simgeye sağ tıklayıp “Masaüstüne Öge Ekle”'yi seçerek ya da ögeyi fareyle, doğrudan masaüstüne sürükleyip “Buraya Bağ Koy” ya da “Buraya Kopyala”'yı seçerek, Masaüstünde boş bir yere sağ tıklayıp “Yeni Oluştur” dedikten sonra “Aygıt'a Bağlantı” diyerek (herhangi bir bellek biriminin simgesini oluşturur), “Uygulamaya Bağlantı” diyerek (sistemde yüklü olan herhangi bir uygulamaya kısayol oluşturur) ya da “Konuma (URL) Bağlantı”(bir web sitesine kısayol oluşturur) diyerek, Konqueror'dan herhangi bir ögeyi masaüstüne sürükleyip “Buraya Bağ Koy”u seçerek masaüstünüze simgeler ekleyebilirsiniz.
Pencereler
Pencereler, uygulamaların kullanıcıya sunduğu görsel ara yüzlerdir. Görsel ara yüzler, kullanıcıların fare, klavye gibi araçlar sayesinde, uygulamayla iletişim kurmasını sağlarlar. KDE ortamında, tüm pencereler, aynı temel yapıya sahiptir. Bir pencerede, en üstte bir pencere başlığı, başlıkta çeşitli işlevler sunan düğmeler ve bir çerçeve bulunur.
Pencere Başlıkları
Pencerelerin başlıklarında, temsil ettiği uygulamanın adı ve ek bilgiler yer alır. Bir pencere başlığında genellikle 4 adet düğme bulunur:
Menü : En soldaki düğmedir. Başlığa sağ tıklanınca açılan menünün aynısıdır.
Yardım: Her uygulamada bulunmaz. Tıklandığında imlecin şekli değişir. İmlecin şekli değişikken, o pencere içindeki herhangi bir ögeyle ilgili bilgi almak için o ögenin üstüne tıklamanız yeterlidir.
Pencere Özelliklerinin Değiştirilmesi
Özellikler Pardus menüsü > Pardus Yapılandırma Merkezi (Tasma) > ”Görünüm ve Temalar” > “Pencere Dekorasyonları” yolu ile değiştirilebilir.
Pencere temasını değiştirme: Burada tema, bir pencerenin genel görünümünü ifade etmek için kullanılır. Pardus'ta birçok tema yüklü olarak gelir.
Pencere başlığındaki yazının yerini değiştirme: Başlık yazısının sağda, ortada ya da solda durmasını sağlayabilirsiniz.
Pencere başlığındaki düğmelerin yerini değiştirme: Pencere başlığında gördüğünüz düğmelerin yerini/sırasını değiştirebilir hatta yeni düğmeler ekleyebilirsiniz.
Pencere başlığının renklerini değiştirme: Pencere başlığının, metin ve arka plan renklerini değiştirebilirsiniz.
Masaüstü Arkaplanını Değiştirme
Masaüstü arka plan resmini değiştirmek için masaüstünde boş bir alana sağ tıklayın, ardından “Masaüstünü Yapılandır...”ı seçin. Karşınıza çıkan ekrandan masaüstü arka planıyla ilgili her türlü ayarı yapabilir, yaptığınız ayarları sağdaki monitör resminden görebilirsiniz. Şimdi bu ekrandan yapabileceklerimize bir göz atalım:
3 Türlü arka plan bulunur.
Resim Yok: (Resim kullanılmasın)
Resim: (Pardusun veya istediğimiz resimin görüntülenmesi)
Slayt gösterisi (Bilgisayardaki resimlerden slayt seçeneği)
Yazıtipi Ayarları
Sistemde gördüğünüz tüm yazıların tipini ve boyutunu değiştirebilirsiniz. Bunu yapmak için Pardus Yapılandırma Merkezi'nden “Görünüm ve Temalar” ve ardından “Yazıtipleri” bölümüne giriniz. Burada masaüstünün çeşitli kısımlarında kullanılan yazı tiplerinin boyutunu ve türünü ayarlayabilirsiniz. “Yapılandır” bölümünden de yumuşatma (ing. anti-aliasing) ayarlarını yapabilirsiniz.
Sisteme yeni yazıtipleri eklemek için Konqueror'ı kullanabilirsiniz. Konqueror'daki adres çubuğuna “fonts:/” yazınız. Burada, “Kişisel” yazan dizin, her kullanıcının, kendine ait yazı tiplerini kullanabilmesi için, “Sistem” dizini ise tüm kullanıcıların kullanabileceği ortak yazı
tipleri için düşünülmüştür.
Renk Ayarları
Menülerdeki yazıların menü arka planlarının, standart metinlerin, bağlantıların, pencere başlık çubuğundaki metinlerin ve çubuğun arka planının, düğmelerdeki yazıların, düğme arka planlarının kısacası görünen hemen her şeyin renklerini değiştirebilirsiniz. Renkleri ayarlamak için Pardus menüsü > Pardus Yapılandırma Merkezi (Tasma) > “Görünüm ve Temalar” > “Renkler” yolunu izleyiniz. Kendi zevkinize göre hazırladığınız temayı kaydetmek için, sol-alt tarafta bulunan “Şemayı Kaydet...” düğmesini kullanın. İsterseniz İnternetten indirdiğiniz bir şema dosyasını (.kcsrc uzantılı dosyalar) da “Şemayı Aktar...” düğmesini kullanarak bu listeye ekleyip kullanabilirsiniz.
Sistem Tarihini ve Saati Değiştirme
Tarih ve saati değiştirmenin en kolay yolu, paneldeki saat programcığına sağ tıklayıp “Saati ve Günü Ayarla”yı seçmektir. Bu ayarları değiştirmek için öncelikle root parolanızı girmeniz gerekli, çünkü saat ve tarih bilgileri tüm kullanıcıların ve sistemin kullandığı bilgilerdir.
Bu ekranda, soldaki takvimden sistem tarihini/gününü sağdaki saatten de sistem saatini yapılandırabilirsiniz.
Sistem Dilini ve Klavye Düzenini Değiştirme
Sisteminizin dilini değiştirmek için öncelikle Pardus menüsü > Pardus Yapılandırma Merkezi (Tasma) > “Bölgesel ve Erişilebilirlik” > “Ülke/Bölge ve Dil” yolunu izleyiniz. Klavyenizin düzenini değiştirmek içinse Pardus menüsü > Pardus Yapılandırma Merkezi (Tasma) > “Çevre Birimleri” > “Klavye Düzeni” yolunu izleyiniz. Burada sol taraftaki listeden bir klavye düzenini seçtikten sonra “Ekle >>” düğmesine basarak sağdaki listeye ekleyiniz. Bu şekilde sık kullandığınız düzenleri ekleyebilirsiniz.
Sistemden Çıkış
Herhangi bir zamanda çalışmanızın bittiğini düşünüyorsanız sistemden çıkmak için Pardus düğmesine tıklayarak KDE’den çıkış menüsünü seçmelisiniz. Diğer bir seçenek ise Ctrl+Alt+Del tuşuna basmaktır. Karşınıza aşağıdaki seçenekler gelir:
Güncel oturumu kapat.
Bilgisayarı kapat.
Bilgisayarı yeniden başlat.